maksada nazır olmakla onun takviyesine hizmet etmeleri, belagat mezhebinde lazımdır.
Birinci misal
:
-1- olan ayet-i kerime nazar-ı dikkate alınırsa görülür ki, bu kelamdaki maksat ve esas, pek az bir azapla fazla korkutmaktır. Ve bu kelamda olan mezkur kelimeler ve kayıtlar, tamamen o maksadı takviye için çalışıyorlar.
Ezcümle, şek ve ihtimali ifade eden
-2- şartiye olup, azabın azlığına ve ehemmiyetsizliğine işarettir. Ve keza
-3- sigasiyle ve tenviniyle azabın ehemmiyetsizliğine imadır. Ve keza
-4- kelimesi, azabın şedit olmadığına işarettir.Ve keza, teb’izi ifade eden
-5- ve şiddeti gösteren
-6- kelimesine bedel, hiffeti ima eden
-7- kelimesi ve
-8- kelimesinden ima edilen şefkat, hepsi de azabın kıllet ve ehemmiyetsizliğine işaret etmekle, şu şiiri, lisan-ı halleriyle temessül ediyorlar.
Yani, "İbarelerimiz ayrı ayrı ise de, hüsnün birdir. Hepsi de o hüsne işaret ediyorlar."
İkinci misal
:
-9- olan ayet-i kerimedir. Bu ayette maksad-ı esas, Kur’an’ın yüksekliğini göstermektir. Ve bu maksadı takviye eden
-10- kayıtlarıdır. Evet,
1 And olsun,Rabbinin azabından onlara küçük bir esinti dokunursa... ( Enbiya Suresi:46.)
2 Eğer.
4 Dokundu.
5 ...den.
6 Ağır azap.
8 Terbiye eden, gözetip büyüten.
9 Elif lam mim. Şu yüce kitap ki, onda asla şüphe yoktur. O, Allahın emir ve yasaklarına karşı gelmekten sakınanlar için bir yol göstericidir. (Bakara Suresi: 1-2.)
10 Elif lam mim. Şu. Kitap. İçinde hiçbir şüphe yoktur.