Bu ayet-i kerîme, Üstadın karakter ve şahsiyetini tahlil husûsunda bize nurdan bir rehber oluyor ve o nûrun billûr ışığı altında artık en ince çizgileri ve en hassas noktaları görüp sezebiliyoruz. Zîra, madem ki bir insan Cenab-ı Hakkın hıfz ve himayesinde bulunmak nîmetine mazhar olmuştur; artık onu için korku, endişe, üzüntü, yılma, usanma, vesaire gibi şeyler bahis mevzuu olamaz.
Allah’ın nûru ile nurlanan bir gönlün semasını hangi bulutlar kaplayabilir? Her an huzûr-u İlahîde bulunmak bahtiyarlığına eren bir kulun ruhunu, hangi fanî emel ve arzular, hangi zavallı teveccüh ve iltifatlar ve hangi pespaye gàye ve ihtiraslar tatmin, teskin ve tesellî edebilir?
Allah’tır onun yarı, mürebbîsi, velisi;
Andıkça, bütün nur oluyor duygusu, hissi.
Yükselmededir marifet iklimine her an,
Bambaşka ufuklar açıyor rûhuna Kur’an.
Kur’an ona yad ettiriyor, "Bezm-i Elest"i,
Aşık, o tecellînin ezelden beri mesti.
İşte, Bediüzzaman böyle harikalar harikası bir inayete mazhar olan mübarek bir şahsiyettir. Ve bunun içindir ki, zindanlar ona bir gülistan olmuş; oradan ebediyetlerin nurlu ufuklarını görür. İdam sehpaları, birer vaaz ve irşad kürsüsüdür; oradan insanlığa ulvî bir gàye uğrunda sabır ve sebat, metanet ve celadet dersleri verir. Hapishaneler birer Medrese-i Yûsufiyeye inkılap eder; oraya girerken, bir profesörün üniversiteye ders vermek için girdiği gibi girer. Zîra oradakiler, onun feyz ve irşadına muhtaç olan talebeleridir. Her gün birkaç vatandaşın îmanını kurtarmak ve caniléri melek gibi bir insan haline getirmek, onun için dünyalara değişilmez bir saadettir.
Böyle bir yüksek îman ve ihlas şuuruna malik olan insan, hiç şüphesiz ki, zaman ve mekan mefhumlarının fanîler üzerinde bıraktığı yaldızlı tesirleri kesif madde aleminde bırakarak, rûhu ile maneviyat aleminin pırıl pırıl nurlar saçan ufuklarına yükselmiş bir haldedir. Büyük mutasavvıfların (r.a.) fenafillah, bekàbillah diye tarif ve tavsif buyurdukları yüksek mertebe, işte bu kudsî şerefe nail olmaktır.
Evet, her müminin kendine mahsus bir huzur, huşû, tefeyyüz, tecerrüd ve istiğrak hali vardır. Ve herkes, îman ve irfanı, salah ve takvası, feyiz ve maneyivatı nispetinde bu İlahî hazdan feyizyab olabilir. Lakin, bu güzel hal, bu tatlı visal ve bu emsalsiz haz, geçen ayet-i kerîmedeki ihsan erbabı olan o büyük mücahidlerde her zaman devam ediyor. Ve işte onlar bu sebepten dolayıdır ki, Mevlayı unutmak gaf letine düşmüyorlar. Nefisleri ile, aslanlar gibi bütün ömürleri boyunca çarpışıyorlar. Ve hayatlarının her lahzası, en yüksek terakkî ve tekamül hatıraları kaydediyor. Ve bütün varlıkları o Cemal, Kemal ve Celal sıfatları ile muttasıf olan Rabbü’ l-Alemînin rızasında erimiş bulunuyorlar.
Mevla; bizleri de o bahtiyarlar zümresine ilhak eylesin, amin.