Zekat ile sadakanın layık oldukları mevkilerini bulmak için birkaç şart vardır:
1. Sadakayı vermekte israf olmaması.
2. Başkasından alıp başkasına vermek suretiyle halkın malından olmayıp kendi malından olması.
3. Minnetle in’amın bozulmaması.
4. Fakir olmak korkusuyla sadakanın terk edilmemesi.
5. Sadakanın yalnız mala ve paraya münhasır olmadığı bilinmesiyle, ilim, fikir, kuvvet, amel gibi şeylerde de muhtaç olanlara sadakanın verilmesi.
6. Sadakayı alan adam, o sadakayı sefahette değil, hacat-ı zaruriyesinde sarf etmesi lazımdır.
Kur’an-ı Kerim bu şartları, bu nükteleri insanlara sadaka olarak ihsan ve ihsas etmek için
-1- veya
-2- veyahut
-3- gibi icazlı bir ifadeyi terk edip,
-4- gibi itnablı bir cümleyi ihtiyar etmiştir.
1. Teb’izi ifade eden
israfın reddine;
2.
’nın takdimi, sadakanın kendi malından olduğuna;
3.
minnetin olmamasına (çünkü veren Allah’tır, kul ise bir vasıtadır);
4. Rızkın
’ya olan isnadı, fakirlikten korkulmamasına;
5. Rızkın amm ve mutlak olarak zikredilmesi, sadakanın ilim ve fikir gibi şeylere de şamil olmasına;
6.
maddesi, alanın sefahete değil, hacat-ı zaruriyesine sarf etmesine işaretlerdir.
Bütün muavenet ve yardım nevilerini havi olan zekat hakkında, sahih olarak Resul-i Ekrem Aleyhissalatü Vesselamdan
-5- hadis-i
1 Zekat verirler.
2
Sadaka verirler.
3
Zekatı verirler.
4
Ve kendilerine rızık olarak verdiklerimizden Allah yolunda bağışta bulunurlar.(Bakara Suresi:3.)
5
Zekat İslamın köprüsüdür. (Et-Teğrib ve’t-Terhib, c.1, s. 517,)