İşârâtü'l-İ'câz Bakara Sûresinin yirmi beşinci âyetinin tefsiri

-1-
Yani, "İman eden ve iyi işler işleyen mü’minlere beşaret ver ki, altında nehirler akan Cennetler onlarındır. O Cennetlerden bir meyve yedikleri zaman, ’Bu, bundan evvel yediğimiz meyvedir’ derler. Biribirine benzer bir surette rızıkları getirilip verilir. Ve o Cennetlerde, onlar için temiz kadınlar vardır. Ve onlar, o Cennetlerde de daimi bir şekilde kalacaklardır."
Arkadaş!
Bu ayetin, evvela makabliyle olan irtibatından bahsedeceğiz. Şöyle ki:
Bu ayetin geçen ayetlerle mütefavit çok irtibatları vardır. Yani, mezkur cümlelere doğru bu ayetten uzanıp giden muhtelif hatlar vardır. Bakınız, Kur’an-ı Kerimin bu ayetle işaret ettiği netice, imanla amel-i salihin semeresi, surenin başında mü’minlere yaptığı medh ü senaya bakıyor. Ve yine surenin başında, kafir ve münafıklara yaptığı zem ve tahkirlerden sonra tuttukları yolun onları ebedi bir şekavete sevk edeceğini beyan etmiştir. Bu ayetle, tasrih ettiği saadet-i ebediyenin nurunu göstererek, onların bu büyük nimetleri kaybettiklerinden çektikleri hasretleri tezyid ve arttırmıştır.
Ve yine -2- ile emrettiği, bir kısım dünya lezzetlerinin terkine bais olan ibadetten neş’et eden zahmet ve meşakkatlere karşı, bu ayetle Cennetin kapısını açarak, Cennetin lezaizini göstermekle mü’minlerin kalblerini tatmin ve temin etmiştir.
Ve yine, teklifin esası ve imanın birinci rüknü olan tevhidi, evvelce ispat etmiştir. Bu ayette dahi tevhidin semeresini ve rahmetin ünvanını Cennet ve saadet-i ebediye ile göstermiştir.

1 Bakara Suresi: 25.

2 Ey insanlar ibadet ediniz. (Bakara Suresi: 21.)