İşârâtü'l-İ'câz Bakara Sûresinin yirmi bir ve yirmi ikinci âyelerinin tefsiri

ifade eden tenvin ise, yağmur suyunun acip bir su olup, nizamı garip, imtizacat-ı kimyeviyesi size meçhul olduğuna işarettir.
-1- ’deki müddet ve mühlet olmaksızın takibini ifade eder. Buna binaen, semeratın ihracı, yağmurun inzali akabinde bir müddet ara vermeden husule gelmesi lazımdır. Halbuki ihraç ile inzal arasında hayli bir zaman vardır. Öyleyse , ’ye atıf değildir. Ancak, inzali takip eden fiillerin silsilesi ortadan kaldırılarak o fiillerin neticesi hükmünde olan , -2- ’ye atfedilmiştir. Takdir-i kelam şöyle olsa gerekir:
-3-
Bu itibarla, inzali takip eden -4- fiilidir. ’nin de asıl mevkii, ’dir.
-5- ’deki harfi, sebebiyetle karışık ilsak manasınadır. Yani, su, semeratın husulüne sebep olduğu gibi, semerata mülsak, karışık, yapışık olduğundan da, semeratın taravet ve tazeliğini muhafazaya vesiledir.
-6- ’deki beyan ile karışık ibtidayı ifade eder. Bu itibarla ’ye mef’ul olamaz, ancak sami’in fehmine göre tayin edilen mef’ul-ü mukadderdir. ise, o mef’ule beyandır. Takdir-i kelam -7- şeklindedir.
Nekre olarak -8- ’nın zikredilmesi, bu rızkın nereden ve neyle husule geldiği size meçhul olduğuna işarettir.

1 Çıkardı.

2 İndirdi.

3 Semadan bir su indirdi, yeryüzü harekete gelip kabardı, yeşillendi, bitkiler verdi, o suyla meyveler çıkardı.

4 Harekete geldi.

5 Onunla.

6 Meyvelerden.

7 Onunla çeşit çeşit meyveler çıkardı.

8 Rızık olarak.