103. İslâmiyetin müsellemâtını tamâmen imtisâl ettiği cihetle bihakkın dâire-i dâhiline girmiş zatta, meylü’t-tevsi’; meylü’t-tekemmüldür. Lâkáydlık ile hâriçte sayılan zatta, meylü-t’tevsi’ meylü-t’tahriptir. Fırtına ve zelzele zamânında, değil içtihad kapısını açmak, belki pencerelerini de kapatmak maslahattır. Lâübâlîler ruhsatlarla okşanılmaz; azîmetlerle, şiddetle îkàz edilir.
104· Bîçâre hakikatlar, kıymetsiz ellerde kıymetsiz olur.
105. Küremü hayvana benziyor, âsâr-ı hayat gösteriyor. Acabâ yumiırta kadar küçülse, bir nevi hayvan olmayacak mıdır? Veyâ bir mikrop küremiz kadar büyüse, ona benzemeyecek midir? Hayâtı vársa, rûhu da vardır. Alem insan kadar küçülse, yıldızları zerrat ve cevâhir-i ferdiye hükmüne geçse, o da bir hayvan-ı zîşuur olmayacak mıdır? Allah’ın böyle çok hayvanları var.
106. Şeriat ikidir:
Birincisi:
Âlem-i asgar olan insanın ef’ål ve ahvâlini tanzim eden ve sıfat-ı kelâmdan gelen bildiğimiz Şeriattır.