Tetimme
Mezkur ayetteki cümlelerin arasındaki irtibatın hülasasına bir zeyildir.
Cenab-ı Hak, vakta ki onların küfrünü, istifham ifade eden
-1- ile reddetti ve halkı da taaccübe davet etti ve ondan sonra gelen dört büyük inkılabı gösteren dört cümle ile bürhan getirerek ispat etti. O inkılapların herbirisi, çok tavırlara, vaziyetlere ve mertebelere şamil olduğu gibi, kendinden sonra gelen inkılapları hazırlayıcı birer mukaddeme oldu. Birinci inkılaba,
-2- cümlesiyle işaret edilmiştir. Yani, bir insanın cesedini teşkil eden zerrelerin alem-i zerratta geçirmiş olduğu vaziyetlerden son vaziyetine işarettir ki,
-3- cümlesiyle işaret edilen ikinci inkılaba mukaddeme olur. Hakaik-i kevniyenin en acibi olan şu ikinci inkılap da çok mertebelere, çok tavırlara şamildir ki, son tavrı, vaziyeti
-4- cümlesiyle işaret edilen üçüncü inkılaba mukaddeme olur. Bu inkılap dahi pek çok berzahi tavırlara şamil olup, son vaziyeti
-5- cümlesiyle işaret edilen dördüncü inkılapta tamamlanır. Bu dördüncü inkılap dahi, birçok kabri ve haşri vaziyetlere şamil olup, en son vaziyeti
-6- cümlesiyle hitam bulur. Demek bir zihayatın cesedi, birinci inkılabın birinci vaziyetinden başlamak üzere daima teceddüd eder, tazelenir. Yani, bir libastan, bir kıyafetten çıkar, daha güzel bir libasa, bir kıyafete girer. Ve hakeza, böylece saadet-i ebediyeye mazhar oluncaya kadar devam eder. Binaenalahaza, bir zihayatın şu müteselsil vaziyetlerine bakan bir adam, nasıl inkara cesaret edebilir?
1 Nasıl?
2 Hayatınız yok iken.
3 O size hayat verdi.
4 Sonra O sizi öldürecektir.
5 Sonra yine hayat verecektir.
6 Sonra Onun huzuruna döndürüleceksiniz.