İşârâtü'l-İ'câz Bakara Sûresinin yirmi sekizinci âyetinin tefsiri

evvelki hayat ve mematın Allah’tan olduğunu bilmek, ikinci bir hayatın olacağına da zihni ikna ve icbar eder. Hal böyle iken, cahil telakki ettiğin o kafirler, alimler sırasına dahildirler.
-1- ’deki hitaptan, onların alem-i zerratta dahi bir nevi vücut ve taayyünleri olduğu anlaşılıyor. Yoksa o zerrat, tesadüfle rastgele muayyen cisimleri teşkil edemez.
-2- tabiri, -3- ’in mealine imadır.
-4-
Bu takip ve ittisali ifade eder. Yani, makabliyle mabadinin arasında mesafe olmayacaktır. Halbuki burada, mevt ile hayat arasında uzun bir mesafe vardır. Evet, fakat bu Sanii ispat eden delillerin menşeine işarettir ki, o zerratın hiç bir vasıta ve esbab olmaksızın cemadiyetten hayvaniyete def’aten intikal etmesi, zihni, Sanii ikrar etmeye mecbur eder. Ve keza, o zerrat, mevat halinde iken vaziyetleri sabit olmadığından, şe’nleri ve iktizaları, fasılasız takiptir.
Sual : -5- ’ün yerine niçin -6- denilmemiştir?
Cevap : hayatın Cenab-ı Hak tarafından i’ta edildiğine sarahaten delalet eder. ’de o delalet yoktur. Yalnız "Hayat sahibi oldunuz" manasına delalet eder.
-7-
Bunun yerine -8- zikredilmemesi, mevtin, kaderin takdiriyle, kudretin büyük bir tasarrufu olduğuna işarettir. Evet, ömr-ü tabiisini bitirip sonra ölenler

1 İdiniz.

2 Hayatta olmayanlar, cansızlar.

3 Zikre değer hiçbir şey değildiniz.

4 O sizi diriltti.

5 Sizi diriltti.

6 Diri oldunuz, hayat buldunuz.

7 Sonra O sizi öldürecektir.

8 ölürsünüz.